Bangka-Bangka; Kampung Dalam Bandar

Barangkali masih ramai yang tidak mengetahui akan kewujudan kampung Bangka-Bangka walaupun ia terletak tidak jauh dari Pusat Bandaraya Kota Kinabalu. Bermula daripada kawasan Paya Bakau berlumpur, kampung ini telah mengecapi pembangunan berterusan sehingga menjadi salah sebuah perkampungan yang maju dan cantik pada hari ini. 

Kampung Bangka-Bangka terletak dalam Mukim Likas, Daerah Kota Kinabalu, di bahagian Residensi Pantai Barat, Sabah. Ia terletak sejauh 7 km dari pusat bandar dan mengambil masa perjalanan di antara 15 hingga 20 minit menggunakan kenderaan bermotor. Kampung ini mempunyai keluasan tanah seluas 30 ekar dan 8 ekar tanah perkuburan umat Islam.

Menurut Pengerusi JKKK, Mawi Haji Hassan, Kampung Bangka-Bangka mula dihuni penduduk menjelang akhir tahun 1984 dengan hanya sebanyak 33 buah rumah. Kini bilangan rumah telah bertambah menjadi 79 buah yang mana dihuni seramai 462 orang yang terdiri daripada 86 keluarga. Majoriti penduduk yang mendiami kampung ini terdiri daripada suku kaum Bajau dan Brunei. Oleh itu masyarakat kampung ini 100% adalah beragama Islam.

Seterusnya, dari segi taraf kehidupan adalah sederhana. Kebanyakan penduduk bekerja dalam sektor swasta dan sektor kerajaan. Namun terdapat juga sebilangan kecil yang masih menyara hidup sebagai nelayan sepenuh masa serta bekerja sendiri seperti mengambil upah bertukang, menjahit, mekanik, berniaga runcit dan pembungkusan makanan ringan yang dibekalkan oleh pengilang.

Pelbagai usaha Pembangunan Luar Bandar telah dilaksanakan oleh kerajaan yang bertujuan untuk menaikkan taraf dan keselesaan hidup masyarakat kampung. Contohnya, kemudahan Masjid, Balai Raya, Sekolah TABIKA KEMAS, dua buah Tandas Umum, gelanggang Sepak Takraw dan 2 buah Jeti Nelayan.

Selain itu, kerajaan juga telah menyediakan kemudahan prasarana seperti Jalan Raya Berturap, bekalan air bersih, bekalan Tenaga Elektrik, Talian Telekomunikasi ke rumah penduduk dan sistem Perparitan Konkrit di sekitar Kampung.

Penempatan Kampung Bangka-Bangka ini telah diwujudkan semasa pemerintahan Parti BERJAYA (1976-1984). Ketika itu, KK Mansur bin Hj. Atmin telah dilantik sebagai Ketua Kampung. Seterusnya pada era pemerintahan PBS (1985-1993), KK Anjam bin  Tersad telah dilantik menjadi Ketua Kampung yang dikekalkan sehingga di bawah pemerintahan Parti Barisan Nasional. Karim Boulu merupakan Ketua Kampung ketiga yang baru sahaja meninggal dunia. Untuk itu, penduduk kampung sedang dalam perbincangan untuk mencari pengganti yang sesuai.

Asal-Usul Nama ‘Bangka-Bangka’

Nama Kampung Bangka-Bangka diambil sempena nama asal penempatan terdahulu Kampung ini yang terletak di tebing muara sungai, pertemuan antara Sungai Likas dengan Sungai Inanam, berhadapan dengan Jambatan Yayasan Sabah.

Menurut lagenda asal-usul kampung ini, oleh kerana kampung ini tidak mempunyai sumber bekalan air suatu masa dahulu, warga Kampung terpaksa merentasi hutan belukar untuk mengambil  air di sebuah tempat yang mempunyai sumber bekalan air bersih. Kawasan tersebut dipanggil PANSUR yang dipercayai mempunyai Mata Air kecil yang mengalir. Dikatakan juga, di kawasan tadahan tersebut  terdapatnya dua buah batu besar berganding, rata dan agak licin.

Pada suatu hari, seorang wanita dikatakan telah pergi ke tempat tadahan air tersebut untuk mendapatkan bekalan air. Wanita tersebut berdiri di atas batu sambil mengisi air ke dalam bekas yang diperbuat daripada bambu sehingga penuh. Apabila penuh, dia pun cuba untuk mengangkat bekas tersebut tetapi agak berat dan apabila ia mencuba sekali lagi, tiba-tiba kakinya tergelincir  dari atas batu besar tersebut dan menyebabkan kedua belah kakinya “TERKANGKANG”.

Kejadian ini telah sampai ke pengetahuan Ketua Kampung dan sejak itu, Ketua Kampung mengambil keputusan untuk menamakan Kampung dengan nama Kampung Bangkang-Bangkang di mana secara kebetulan kampung ini masih belum memiliki nama. Namun nama tersebut tidak kekal lama dan ditukar kepada nama Kampung Bangka-Bangka yang mempunyai lebih pengertian dan makna, tidak seperti Bangkang-Bangkang yang bermaksud sesuatu perbuatan yang tidak sopan dalam pengertian Bahasa Bajau tempatan.

Perubahan nama kepada Kampung Bangka-Bangka amat sesuai ketika itu kerana Bangka adalah  sejenis perahu kecil atau sampan yang merupakan mekanisme perhubungan di antara kampung dengan tanah besar Likas. Selain alasan tersebut, terdapat banyak ikan dari jenis ‘Ikan Bengka’ menghuni perairan kawasan penempatan kampung.

Misteri Pokok Indat

‘Kalau ada orang meninggal dunia, malamnya pokok itu akan terdengar seperti patah, rebah seolah-olah memberi khabar. Esoknya pasti ada orang yang meninggal dunia.’ 

Begitulah persepsi penduduk kampung terhadap pokok yang tidak diketahui namanya dan hanya digelar ‘Indat’ oleh mereka. Terletak di atas bukit dalam kampung Bangka-Bangka, pokok misteri tersebut dikatakan telahpun berusia ratusan tahun.

Penulis difahamkan bahawa pokok tersebut asalnya dijadikan nisan kepada kuburan lama yang terdapat di bawahnya. Kuburan berkenaan tidak diketahui milik siapa dan siapa pewarisnya. Apa yang dapat dipastikan ialah kubur yang bersaiz agak besar sehingga mencapai 7 depa lebar dadanya itu dikatakan kepunyaan dua beradik dan juga berusia ratusan tahun.

Pernah terjadi terdapatnya pihak yang tidak bertanggungjawab bertindak menggali kubur gergasi tersebut kerana berpendapat ada harta karun di dalamnya. Tidak hairanlah juga kalau ada yang beranggapan bahawa pokok itu mempunyai unsur ‘kekeramatan.’ Ini amat dikesali oleh penduduk kampung.

“Pokok itu telah beberapa kali dipanah petir, tapi tetap tidak mati. Sekarang daunnya sudah tiada tapi masih lagi berdiri teguh,” Kata Jalaludin Elik, 48, salah seorang penduduk kampung Bangka-Bangka.

Sudah beberapa kali pokok tinggi itu mahu ditebang, namun para nelayan (pelaut) melarangnya kerana ia dapat dijadikan sebagai tanda seperti rumah api untuk mereka mencari arah semasa berada di laut.

Difahamkan lagi, apabila ada usaha menebang mahu dilakukan terhadap pokok itu, individu yang dipertanggungjawab melaksanakan tugas itu akan jatuh sakit.

Walau apapun kisah di sebalik pokok misteri itu, yang pasti, Pokok Indat telah menjadi mercu tanda kepada kampung Bangka-Bangka secara tidak langsung.

Kampung Yang Aktif

Sesuai dengan wawasan kampung ini iaitu ‘Bersatu Maju, Bersih, Indah, Selamat’ pelbagai aktiviti yang melibatkan penduduk dijalankan bagi mencapai matlamatnya.

Penglibatan penduduk kampung dalam pelbagai program cukup membanggakan. Ini terbukti apabila pernah merangkul beberapa kejuaraan seperti naib johan dalam pertandingan nasyid Pantai Barat Sabah melalui kumpulan nasyid ‘Suara Murni,’ naib johan dalam pertandingan seni lakon seluruh Sabah, mendapat tempat kedua dan ketiga untuk Pendayung Perahu Naga selama tujuh tahun berturut-turut dalam Pesta Sabah Dragon Boat dan banyak lagi.

kampung ini juga pernah beberapa kali menjadi johan dan naib johan dari segi kebersihan bagi program Gerakan Desa Wawasan.

Bukan itu sahaja, malah semangat kekitaan jelas tersemai dalam kalangan anggota masyarakat dengan menjalankan aktiviti gotong royong mahupun dalam apa jua aktiviti lain yang dijalankan seperti membersihkan kubur dan kampung. 

Begitulah Kampung Bangka-Bangka yang dahulunya terpencil dan kini telah berubah rupa serta kedudukannya sesuai dengan arus pembangunan semasa. Malah Kampung Bangka-Bangka kini berada setaraf dengan Kampung-Kampung lain dan akan kekal menjadi sebuah ‘Kampung Dalam Bandar’ menjelang tahun 2020.

 MAWI

 JALALUDDIN

 POKOK INDAT

 BALAI RAYA

 MASJID

 TADIKA

JETI NELAYAN